Nghề chơi đá cảnh rất công phu và cao thâm để phân loại được một dạng đá cảnh đòi hỏi người chơi phải có kiến thức am hiểu về đá cảnh suiseki, và mỗi quốc qua có cách phân loại khác nhau. Sau đây xin trình bày đến quý đọc giả về cách Phân loại theo hình dáng của môn đá cảnh tự nhiên suiseki này.
*Sansui keiseki/Sansui keijo-seki: đá có hình dáng phong cảnh :
- Yamagata-ishi: đá có hình dáng núi. Hình dáng núi nhìn từ xa (viễn cảnh) hay nhìn gần (cận cảnh) hoặc vài ngọn núi.
+ Toyama-ishi/Enzan-seki Hình dáng núi nhìn từ thật xa (viễn cảnh)
+ Kinzan-seki Hình dáng núi nhìn gần (cận cảnh).
+ Koho-seki có dáng như núi với chỉ một đỉnh.
+ Koho-seki có dáng như núi đôi (hai núi hoặc một núi đơn với hai đỉnh ).
+ Sampo-seki có dáng như ba đỉnh (các núi với ba đỉnh riêng biệt)
+ Rempo-seki có dáng như dãy núi (dãy của các núi nhiều hơn một núi đơn với một hoặc nhiều đỉnh riêng biệt).
+ Seigaku-seki có dáng như núi xù xì, gồ ghề (các đá núi với hình dạng xù xì đặc trưng).
+ Sekkei-ishi có dáng như núi phủ tuyết (các đá núi với khoáng giống như tuyết ở đỉnh hoặc sườn) - Taki-ishi có dáng như thác nước (tương tự núi với một hoặc nhiều thác nước. Ám chỉ thác nước bởi mạch khoáng màu trắng ở trên đỉnh của đá đi thẳng xuống)
+ Itodaki-ishi có dáng như dòng thác nước ( ám chỉ bởi một dòng mỏng giống thạch anh chảy xuống phía trước đá)
+ Nudodaki-ishi có dáng như mảng thác nước ( Những đường rộng của vỉa màu sáng đi xuống phía trước sườn của đá)
+ Karedaki-ishi có dáng như thác nước cạn Yamagata-taki-ishi có dáng như núi thác nước (các đá núi với một hoặc nhiều các thác nước xuất hiện trên bề mặt phía trước của chúng)
+ Keiryu-seki có dáng như suối núi (suối chảy qua làng, thường thường mạch thạch anh trắng nơi dòng suối đã chảy. Lý tưởng nếu suối chảy theo đường chéo (zíc zắc) Ví dụ: từ trước ra sau).
– Nghề chơi đá cảnh tự nhiên suiseki cũng là môn nghệ thuật vừa có thể thu lợi nhuận cao vừa là môn giải trí thư giản khi những chuyên gia hội ngộ đàm đạo, đòi hỏi người chơi phải kiên trì để thành công trong lĩnh vực này người chơi trước tiên đừng nghĩ đến lợi nhuận.
- Dan-seki/Dan-ishi có dáng như Cao nguyên ( bậc thang, sườn đồi hoặc một loạt bậc thang phẳng nâng lên hướng về vách đá. Kiểu cổ có ít nhất ba bậc khác nhau về chiều dài, bậc thang nên thẳng đứng hoặc gần thẳng đứng).
- Shimagata-ishi có dáng như hòn đảo ( giống như hòn đảo nhô lên từ mặt nước, thấp đến cao, tương tự vịnh nhỏ hoặc cái lạch (giữa hai hòn đảo) thông thường trưng bày trong suiban hoặc doban chứa cát hoặc nước để làm nổi bật hòn đảo).
- Doha-seki/Doha-ishi có dáng như dốc ( tương tự những đồi dốc của vùng đồng bằng hoặc một con dốc nhẹ nâng lên tạo thành đồi).
Isogata-ishi có dáng như bờ biển (thường nông và ám chỉ một rặng đá ,dải đất ven bờ).
+ Araiso/Araiso-ishi có dáng như đá ngầm (các loạI đá thô ám chỉ mép gồ ghề hoặc đồi cát nhỏ nhô lên khỏi mặt biển).
+ Hirasu/Hirasu-ishi : có dáng như dãy cát dài ở cửa biển
+ Misaki-ishi: có dáng như mũi đất - Mizutamari-ishi có dáng như có hồ trên núi.Tamari-ishi có dáng như hồ nhỏ hay hồ
- Mitzutame-ishi có dáng như ao.
- Iwagata-ishi có dáng như dãy đá ở bờ biển (Tương tự dạng bờ biển lộng gió; vách đá dốc giống như bị sóng đánh).
- Dokutsu-ishi có dáng như hang hốc sâu và tối.
- Yadori-ishi có dáng như hang động.
- Amayadori-ishi có dáng như hang động trú mưa.
*Keisho-seki Vật thể
- Yagata-ishi có dáng như nhà ở (nhiều loại nhà của những dân tộc khác nhau)
- Kuzuya-ishi có dáng như nhà tranh
- Funagata-ishi có dáng như con thuyền (các loại thuyền khác nhau như thuyền gỗ, thuyền buồm, thuyền nhà.
- Hashi-ishi có dáng như chiếc cầu kể cả cầu gỗ.
- Dobutsu-seki có dáng như động vật
- Torigata-ishi có dáng như con chim.
- Mushigata-ishi có dáng như côn trùng (đặc biệt là con bướm, chuồn chuồn, dế, cào cào).
- Uogata-ishi có dáng như con cá (đặc biệt là cá vàng)
- Sugata-ishi/Jimbutsu-seki có dáng như người (đặc biệt là dân câu cá, nông dân, thiếu nữ, đức Phật, hòa thượng, hoặc các bộ phận cơ thể của người.)
- Sankeishi-seki có hình dáng của ba chủ đề khác nhau khi nhìn từ ba góc độ
Tác giả: Ninh Hữu Hiệp
* Về Yên Bái chiêm ngưỡng sắc màu, linh khí của trời đất với nghề đá cảnh Suối Giàng Yên Bái
